Rak szyjki macicy. Objawy, które pojawiają się najwcześniej (2024)

Czterdzieści lat temu główną przyczyną śmierci kobiet był rak szyjki macicy, jednak dziś liczba ta znacznie spadła. Należy bowiem wiedzieć, że obecnie rak szyjki macicy jest jedną z form raka, której można najłatwiej zapobiec dzięki np. szczepieniom. Niestety, ryzyko raka szyjki macicy nie zniknęło, dlatego ważna jest znajomość objawów raka szyjki macicy. Jakie to objawy?

Rak szyjki macicy - obajwy, które pojawiają się najwcześniej | Andrey_Popov / Shutterstock

SPIS TREŚCI

• Czym jest rak szyjki macicy?
• Objawy raka szyjki macicy w różnych stadiach rozwoju
• Wczesne objawy raka szyjki macicy
• Objawy raka szyjki macicy: krwawienie z pochwy
• Objawy raka szyjki macicy: nietypowa wydzielina z pochwy
• Objawy raka szyjki macicy: ból miednicy
• Objawy raka szyjki macicy: ból podczas seksu
• Późne objawy raka szyjki macicy
• Objawy raka szyjki macicy – kiedy udać się do lekarza?
• Jak diagnozuje się raka szyjki macicy?
• Leczenie raka szyjki macicy
• Profilaktyka raka szyjki macicy
• Pięć ostrzegawczych objawów raka szyjki macicy
• Jaki jest pierwszy objaw raka szyjki macicy?
• Jak długo rak szyjki macicy może pozostać niezauważony?

1. W przypadku raka szyjki macicy choroba na najwcześniejszych etapach rozwoju zwykle nie daje żadnych objawów
2. Niepokojącym sygnałem zawsze jest nietypowe krwawienie z dróg rodnych. Zawsze trzeba je konsultować z lekarzem
3. Objawem może być też ból miednicy lub ból pojawiający się podczas stosunku
4. W przypadku raka szyjki macicy ogromną rolę odgrywa profilaktyka. Większość przypadków tego nowotworu jest powiązania z wirusem HPV
5. Sprawdź, czy twoje wybory żywieniowe dobrze wpływają na zdrowie. Wypełnij ankietę
6. Więcej aktualności znajdziesz na stronie głównej Onetu

Czym jest rak szyjki macicy?

O raku szyjki macicy możemy mówić, kiedy komórki w szyjce macicy (dolnej części macicy, łączącej się z pochwą) ulegają mutacji – niekontrolowanemu podziałowi oraz wzrostowi nieprawidłowych komórek. Większość komórek w naszym ciele ma ustaloną długość życia, a gdy obumierają, ciało generuje nowe komórki, aby je zastąpić. Nieprawidłowe komórki mogą jednak albo nie obumrzeć, albo kontynuować podział. Prowadzi to do nadmiernego gromadzenia się komórek, co ostatecznie tworzy guz.

Naukowcy nie są do końca pewni, dlaczego komórki stają się nowotworowe, jednak wiedzą o czynnikach ryzyka, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Należą do nich m.in.:

1. HPV;
2. posiadanie wielu partnerów seksualnych lub wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej;
3. palenie (zwiększa ryzyko nie tylko raka szyjki macicy, a także innych typów raka);
4. osłabiony układ odp*rnościowy (szczególnie u osób z HIV lub AIDS oraz u osób, które przeszły przeszczep);
5. stosowanie tabletek antykoncepcyjnych;
6. inne choroby przenoszone drogą płciową (chlamydia, rzeżączka i kiła).

Przyjmuje się, że większość tych mutacji jest jednak spowodowana przez infekcję HPV, czyli infekcję wirusa brodawczaka ludzkiego. HPV jest najczęstszą infekcją przenoszoną drogą płciową (STI). Po narażeniu na HPV układ odp*rnościowy organizmu zazwyczaj zapobiega wyrządzaniu szkody przez wirusa. Co więcej, według Centers for Disease Control and Prevention większość przypadków infekcji tego wirusa znika samoistnie w ciągu dwóch lat.

Jednak u niewielkiego odsetka kobiet wirus przeżywa przez lata. Przyczynia się to do procesu, w którym niektóre komórki szyjki macicy stają się komórkami nowotworowymi. Niektóre rodzaje HPV mogą prowadzić do raka szyjki macicy (a także raka jamy ustnej, gardła, odbytu i prącia). Chociaż kiedyś główną przyczyną śmierci kobiet był rak szyjki macicy, dziś na szczęście ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy można zmniejszyć, wykonując badania przesiewowe i otrzymując szczepionkę chroniącą przed zakażeniem HPV.

Jak podaje National Cancer Institute całkowity pięcioletni wskaźnik przeżywalności w przypadku raka szyjki macicy wynosi 67 proc. Jednak liczba ta wzrasta do 92 proc., gdy rak zostanie wykryty na najwcześniejszym, najbardziej uleczalnym etapie. Jest to możliwe dzięki rozpoznaniu wczesnych objawów raka szyjki macicy. Wtedy też leczenie jest prostsze. Niestety objawy świadczące o zaawansowanym stadium choroby sprawiają, że wyleczenie staje się bardziej skomplikowane.

Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo.

Objawy raka szyjki macicy w różnych stadiach rozwoju

Bardzo duże znaczenie ma określenie stadium raka, ponieważ pomaga zdecydować o najskuteczniejszym rodzaju leczenia. Poszczególnie stadia zaawansowania raka są źródłem informacji o tym, jak daleko rozprzestrzenił się rak i czy dotarł do pobliskich struktur lub bardziej odległych narządów.

Najczęstszym sposobem określania stadium raka szyjki macicy jest 4-etapowy system.

1. Stadium 0 – obecne są komórki przedrakowe.
2. Stadium 1 – komórki rakowe rozrosły się z powierzchni do głębszych tkanek szyjki macicy, a potencjalnie do macicy i pobliskich węzłów chłonnych.
3. Stadium 2 – rak rozprzestrzenił się poza szyjkę macicy i macicę, ale nie tak daleko, jak ściany miednicy lub dolna część pochwy. Na tym etapie istnieje możliwość, że nowotwór będzie wpływać na pobliskie węzły chłonne, chociaż nie musi tak być.
4. Stadium 3 – komórki rakowe są obecne w dolnej części pochwy lub ścianach miednicy i mogą blokować moczowody (przewody, które transportują mocz z pęcherza). Na tym etapie rak może lub nie może wpływać na pobliskie węzły chłonne.
5. Stadium 4 – rak atakuje pęcherz lub odbytnicę i wyrasta z miednicy i może lub nie atakować węzły chłonne. W późnym stadium 4 rozprzestrzeni się na odległe narządy, w tym wątrobę, kości, płuca i węzły chłonne.

Dzięki temu, że chory rozpozna pierwsze niepokojące objawy i zwróci się o pomoc lekarską, by poddać się badaniom przesiewowym, może odpowiednio wcześnie rozpocząć leczenie i tym samym zwiększyć swoje szanse na przeżycie.

Zobacz też: Po czym poznać, że w ciele może rozwijać się rak? Cztery wczesne objawy

Wczesne objawy raka szyjki macicy

Należy wiedzieć, że w przypadku raka szyjki macicy choroba na najwcześniejszych etapach rozwoju zwykle nie daje żadnych objawów. Jednak to, że szyjka macicy nie sprawia problemów, nie oznacza, że ​​nie doszło już do rozwoju choroby.

Według American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), rak szyjki macicy rozwija się przez kilka lat. Dysplazja lub śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy to wczesne zmiany komórkowe. Zwykle objawy nie stają się oczywiste, dopóki rak nie rozrośnie się na pobliską tkankę. Objawy raka szyjki macicy prawdopodobnie nie pojawią się nagle, ale zwykle utrzymują się, gdy już się pojawią.

Objawy raka szyjki macicy: krwawienie z pochwy

Zdarza się, że rak szyjki macicy przypomina krwawienie menstruacyjne. Dlatego też krwawienie, które w jakikolwiek sposób wydaje się inne niż zwykle, należy zgłosić lekarzowi.

Oto kilka przykładów krwawienia związanego z rakiem szyjki macicy:

1. krwawe plamy lub lekkie krwawienie między miesiączkami lub po nich;
2. krwawienie menstruacyjne dłuższe i cięższe niż zwykle;
3. krwawienie po stosunku lub badaniu miednicy;
4. krwawienie po menopauzie (szczególnie jeśli od ostatniej miesiączki minęło wiele miesięcy lub lat).

Oczywiście krwawienie inne niż normalne krwawienie menstruacyjne nie oznacza automatycznie, że mamy do czynienia z rakiem. Warto bowiem mieć świadomość, że istnieją inne przyczyny krwawienia z pochwy, takie jak choroby przenoszone drogą płciową lub endometrioza.

Objawy raka szyjki macicy: nietypowa wydzielina z pochwy

Zwykle wydzielina z pochwy jest całkowicie normalna. Szyjka macicy i pochwa są wyścielone błonami śluzowymi, które wytwarzają typową wydzielinę z pochwy. Ma ona na celu ochronę delikatnych tkanek i zapewnia nawilżenie podczas aktywności seksualnej. Zdarza się jednak, że dochodzi do zaburzeń układu rozrodczego, które mogą zmienić wygląd, konsystencję lub zapach wydzieliny. Tak może się dziać właśnie w przypadku rozwoju raka szyjki macicy.

Zmiany w wydzielinie, które mogą wskazywać na raka szyjki macicy, obejmują:

1. zwiększoną ilość wydzieliny;
2. wydzielinę, która się nie zatrzymuje;
3. wodną wydzielinę, która jest ciężka i ma nieprzyjemny zapach lub zawiera krew (może być jasnoczerwona, różowa lub brązowa).

Podobnie jednak w przypadku zmian w krwawieniu z pochwy, zmiany w wydzielinie z pochwy mogą być wynikiem np. zakażenia drożdżakowego.

Objawy raka szyjki macicy: ból miednicy

Jednym z objawów raka szyjki macicy może być także ból miednicy opisywany jako ciężkość miednicy lub wzdęcia brzucha. Może być odczuwalny jako ostry ból lub ucisk zlokalizowany w dowolnym miejscu w dolnej części brzucha, poniżej pępka. Jednak również i w tym przypadku istnieje wiele innych możliwych przyczyn bólu brzucha, w tym uraz lub infekcja.

Objawy raka szyjki macicy: ból podczas seksu

Ból jako objaw raka szyjki macicy może też wystąpić podczas seksu. Wynika to z kontaktu penisa, palca lub seks gadżetu z guzem lub otaczającym go dotkniętym chorobą obszarem. Nie zawsze jednak ból w czasie stosunku musi być spowodowany rakiem szyjki macicy, może bowiem wynikać z dyspareunii, infekcji pochwy, endometriozy, urazu lub stanów zapalnych pochwy bądź przebytych operacji.

Późne objawy raka szyjki macicy

Kiedy rak szyjki macicy rozprzestrzeni się na pochwę, węzły chłonne, pęcherz, jelita, płuca, kości i wątrobę, można mieć do czynienia z poważniejszymi objawami. To jak poważne będą to objawy, zależy od tkanek i narządów, na które choroba się rozprzestrzeniła.

Objawy te mogą obejmować:

1. ból pleców;
2. ból kości lub złamania;
3. zmęczenie;
4. wyciekanie moczu lub kału z pochwy;
5. ból nóg;
6. utratę apetytu;
7. opuchnięcie jednej z nóg;
8. utratę wagi.

Problemy te mogą być również związane z wieloma innymi schorzeniami, a lekarz może zdiagnozować przyczynę leżącą u podstaw tych objawów.

Zobacz też: Opuchlizna w jednej nodze to sygnał alarmowy. Nie wolno ignorować

Objawy raka szyjki macicy – kiedy udać się do lekarza?

Należy pamiętać, że wiele ze wspomnianych objawów niekoniecznie musi wynikać z rozwoju raka szyjki macicy. Objawy te mogą być również spowodowane rozwojem innych schorzeń, takich jak mięśniaki macicy lub endometrioza.

Mimo wszystko specjaliści apelują, aby skonsultować się z lekarzem, w przypadku wystąpienia któregokolwiek z poniższych objawów:

1. nieprawidłowe krwawienie z pochwy lub upławy (szczególnie po menopauzie);
2. krwawienie po stosunku;
3. ból podczas seksu;
4. ból miednicy;
5. problemy z oddawaniem moczu lub krew w moczu;
6. ból pleców;
7. ból brzucha lub ból podczas wypróżniania;
8. krew na papierze toaletowym lub w muszli klozetowej po wypróżnieniu;
9. większe niż zwykle zmęczenie.

Jak diagnozuje się raka szyjki macicy?

Należy również dodać, że rak szyjki macicy jest chorobą, którą łatwo wykryć za pomocą odpowiednich badań, nawet na najwcześniejszych etapach. Niestety wykrycie go samodzielnie jest o wiele bardziej skomplikowane, bowiem nie ma samobadania w celu sprawdzenia, czy występuje choroba.

Na szczęście pracownicy służby zdrowia są biegli w wykrywaniu raka szyjki macicy dlatego, aby zdiagnozować raka szyjki macicy, należy udać się do lekarza, który na początku omówi z pacjentką jej historię medyczną, historię medyczną jej rodziny oraz obecne objawy choroby.

Jako pierwsze badanie lekarz prawdopodobnie zaleci tzw. cytologię (badanie cytologiczne). Badanie to ma na celu wykrycie komórek przedrakowych oraz nowotworowych i polega na pobraniu próbki komórek z szyjki macicy, wprowadzając do pochwy instrument zwany wziernikiem. Pobrane próbki zostają następnie wysłane do laboratorium, gdzie zostają poddane analizie pod kątem zmian, które mogą wskazywać na raka.

Inne badania, które są stosowane w diagnozowaniu raka szyjki macicy to:

1. biopsja – jeśli badanie cytologiczne wskazuje na możliwość występowania raka szyjki macicy, lekarz zleci biopsję. Polega ona na usunięciu małego kawałka tkanki szyjki macicy, a następnie wysłaniu ​​go do laboratorium w celu wykrycia i potwierdzenia obecności komórek nowotworowych;
2. badania obrazowe – mogą pomóc lekarzom w określeniu stadium raka szyjki macicy. Mogą obejmować rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, pozytonową tomografię emisyjną, ultrasonografię i zdjęcia rentgenowskie.

Rak szyjki macicy rozwija się powoli i bezgłośnie, a objawy pojawiają się, dopiero gdy choroba jest w dość zaawansowanym stadium. Właśnie dlatego bez rutynowych badań kobieta może nie wiedzieć, co dzieje się z jej ciałem.

Zobacz też: Jak długo są ważne wyniki badań? Sprawdź, czy jeszcze możesz pokazać je lekarzowi

Leczenie raka szyjki macicy

Leczenie raka szyjki macicy zależy od wielkości i kształtu guza nowotworowego, stadium choroby oraz czynników chorobotwórczych, takich jak wiek, stan zdrowia pacjentki i jej planów co do posiadania dzieci. Ogólnie metody leczenia raka szyjki macicy obejmują operację, radioterapię, chemioterapię lub kombinację tych metod. Przyjmuje się, że im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym większe są szanse na wyleczenie. Niestety im dalej rak rozprzestrzenia się od swojego pierwotnego obszaru, tym niższa jest skuteczność zabiegów.

Najbardziej powszechną opcją leczenia jest operacja, którą stosuje się, gdy rak jeszcze nie rozprzestrzenił się z szyjki macicy. Po operacji zaś można zastosować radioterapię, jeśli lekarz uważa, że ​​komórki rakowe mogą być wciąż obecne w organizmie. Radioterapia może również zmniejszyć ryzyko nawrotu (powrotu raka). Aby ułatwić operację, pacjent może otrzymać chemioterapię, mającą na celu zmniejszenie guza.

W ramach operacji raka szyjki macicy lekarze mogą przeprowadzić:

1. elektrokonizację szyjki macicy (LEEP) – bezbolesna metoda, która wykorzystuje prąd elektryczny do usuwania małych guzów;
2. terapię laserową – metoda ta może spalić nietypowe komórki i tkanki;
3. krioterapię – polega na wykorzystaniu ekstremalnie niskiej temperatury, która może zniszczyć komórki rakowe;
4. histerektomię – procedura polegająca na usunięciu macicy;
5. radykalną histerektomię – w tym przypadku usunięcie dotyczy macicy oraz otaczających ją tkanek, w tym węzłów chłonnych i górnej część pochwy;
6. operację wytrzewienia miednicy – stosowana w przypadku zaawansowanego stadium raka, polega na usunięciu wszystkich narządów miednicy, czyli pęcherza, pochwy, odbytnicy i części jelita grubego (w zależności od tego, gdzie rozprzestrzenił się rak).

W przypadku zaawansowanego stadium raka szyjki macicy zwykle nie stosuje się operacji, ponieważ choroba wymaga bardziej rozległego leczenia, które zazwyczaj obejmuje radioterapię lub połączenie radioterapii i chemioterapii.

Radioterapia w leczeniu raka szyjki macicy

Ta metoda leczenia raka szyjki macicy polega na użyciu wiązek wysokoenergetycznych promieni rentgenowskich lub promieniowania w celu zniszczenia komórek rakowych. Należy dodać, że kierowanie wspominanych promieni w okolicę miednicy może spowodować skutki uboczne:

1. biegunkę;
2. nudności;
3. rozstrój żołądka;
4. podrażnienie pęcherza;
5. zwężenie pochwy;
6. przerwany cykl menstruacyjny;
7. wczesną menopauzę.

Część z wymienionych objawów może nie pojawić się przed zakończeniem leczenia.

Chemioterapia w leczeniu raka szyjki macicy

W przypadku chemioterapii lekarze korzystają z leków, których zadaniem jest niszczenie komórek rakowych. Metoda ta celuje w komórki rakowe, których operacja nie da rady usunąć lub nie usunie. Czasem chemioterapia stosowana jest również w celu złagodzenia objawów zaawansowanego stadium raka szyjki macicy.

Podobnie jak w przypadki radioterapii, metoda ta również może wywołać skutki uboczne, które będą zależne od zastosowania konkretnego leku. Do najczęstszych skutków ubocznych należą:

1. biegunka;
2. nudności;
3. wypadanie włosów;
4. zmęczenie;
5. bezpłodność;
6. wczesna menopauza.

Badania kliniczne

Czasem najlepszą opcją leczenia raka szyjki macicy jest przeprowadzenie badań klinicznych. Przeprowadzane są w celu określenia bezpieczeństwa oraz skuteczności nowych metod leczenia. Warto zauważyć, że udział w badaniach klinicznych przyczynia się do badań nad rakiem.

W późniejszych stadiach raka pracownicy służby zdrowia stosują terapię paliatywną w celu złagodzenia objawów i poprawy jakości życia pacjentki. Medycyna paliatywna — na czym polega? Domowa opieka paliatywna i pielęgnowanie osoby chorej

Profilaktyka raka szyjki macicy

Objawom raka szyjki macicy, tak jak samej chorobie, można zapobiec. Jedną z kluczowych rzeczy, które mogą uchronić przed rozwojem choroby, jest zaszczepienie się przeciwko HPV. Według specjalistów szczepionka przeciwko wirusowi HPV jest wysoce skuteczna w ochronie przed rodzajami wirusa HPV, które powodują 90 proc. przypadków raka szyjki macicy.

Obecnie w Polsce dostępna jest szczepionka przeciw HPV: Gardasil9. Przeznaczona jest dla osób obu płci od ukończenia 9 lat, chociaż jest najskuteczniejsza, gdy jest podawana około 12.-13. roku życia. Należy jednak wspomnieć, że młodzi dorośli mogą również odnieść korzyści ze szczepienia.

Co do raka szyjki macicy, to badanie opublikowane w 2021 r. na łamach "Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention" wykazało spadek częstości występowania raka szyjki macicy w latach 1999–2017. Spadek ten był głównie spowodowany szczepieniem przeciwko HPV u kobiet w wieku 15–20 lat.

Inne kroki, które należy podjąć, aby zapobiec rakowi szyjki macicy, to:

rutynowe wykonywanie badań cytologicznych – badania cytologiczne mogą wykryć stany przedrakowe szyjki macicy. Specjaliści sugerują rozpoczęcie rutynowych badań cytologicznych w wieku 21 lat i powtarzanie ich co najmniej raz w roku. Kobiety z pewnymi predyspozycjami (HPV, HIV, chemioterapia, osłabiony układ odp*rnościowy) mogą potrzebować częstszych wizyt i badań. Kobiety w wieku powyżej 65 lat z historią prawidłowych wyników cytologicznych mogą zmniejszyć częstotliwość wizyt oraz po ustaniu współżycia zaprzestać wykonywania cytologii;

uprawianie bezpiecznego seksu – podejmując środki zapobiegające zakażeniom przenoszonym drogą płciową, można zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Może to obejmować stosowanie prezerwatywy za każdym razem, gdy uprawia się seks oraz ograniczenie liczby partnerów seksualnych;

niepalenie papierosów – palenie może zwiększyć ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy. Kobiety, które palą powinny skonsultować się z lekarzem, który poinformuje je o sposobach pomagających rzucić palenie. Kobiety, które nie palą, nie powinny w ogóle zaczynać palić.

Zawsze warto też skonsultować się z lekarzem, jeśli ma się jakiekolwiek obawy dotyczące swojego zdrowia lub ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Lekarz może pomóc ocenić ryzyko i doradzić, jak zachować zdrowie.

Zobacz też: Szczepienia przeciw HPV wracają do szkół. "Liczby nie kłamią"

Pięć ostrzegawczych objawów raka szyjki macicy

Nie ma konkretnych pięciu objawów raka szyjki macicy, które można byłoby określić jasnym znakiem rozwoju choroby, głównie dlatego, że wczesne stadium raka szyjki macicy rzadko daje jakiekolwiek objawy. Jeśli jednak już występują objawy, mogą one obejmować:

1. krwawienie po stosunku;
2. krwawienie między miesiączkami;
3. krwawienie po menopauzie;
4. dłuższe i obfitsze miesiączki;
5. wydzielinę z pochwy, która jest wodnista, krwawa, brązowa lub czerwona i ma nieprzyjemny zapach.

Jaki jest pierwszy objaw raka szyjki macicy?

W większości przypadków pierwszym objawem raka szyjki macicy jest nietypowe krwawienie lub plamienie. Pierwszym objawem raka szyjki macicy jest także nietypowy wynik badania cytologicznego. Z racji, że wynik może wskazywać na obecność komórek przedrakowych lub nowotworowych na długo przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów, kluczowe są badania przesiewowe.

Jak długo rak szyjki macicy może pozostać niezauważony?

Warto wiedzieć, że rak szyjki macicy może rozwijać się bardzo powoli i może minąć wiele lat, zanim kobieta zauważy jakiekolwiek objawy. Zdarza się jednak, że choroba rozwija się szybciej u kobiet ze słabym układem odp*rnościowym, jednak nawet wtedy postęp raka może zająć trochę czasu.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

• Print Icon
• Mail Icon